"లిఖిత" - శ్రీకాంత్

మరపురాని కవిత్వాన్ని, మళ్ళీ మరొక్కసారి ఈమాట ద్వారా మరికొంతమందికి పరిచయం చేయాలని సంకల్పం. అందులో భాగంగానే, మార్చ్'16 ఈమాట సంచికలో, "కొన్ని సమయాలు" సంపుటి ద్వారానూ, "లిఖిత" బ్లాగు ద్వారానూ నాకు పరిచయమైన శ్రీకాంత్ కవిత్వాన్ని గురించి నాలుగు మాటలు వ్రాశాను. ఇది రేఖామాత్రపు పరిచయమే తప్ప, ఈ కవిత్వాన్ని గురించిన సంపూర్ణమైన విమర్శ కాదని మనవి.

ఏదో ఒక సూత్రానికి లోబడ్డ కవితలే పరిచయం చేయాలన్న నియమం లేకపోయినా, శ్రీకాంత్ కాలం మీద వ్రాసిన ఐదు కవితలు మచ్చుకు తీసుకున్నాను. ఆసక్తి ఉన్నవాళ్ళు, అతని కవిత్వ సంపద కోసం "లిఖిత" చూడగలరు.

*

నిరంతరం ఎదురయ్యే అనుభవాలు, చిరపరిచితమనిపించే భావాలు, పూనిక గల కవి చేతుల్లో మళ్ళీ మళ్ళీ చదివించే పద్యాలుగా రూపాంతరం చెందుతాయి. మనం విస్మరించే ఈ లోకపు సౌందర్యమంతా సహస్రముఖాలతో సరికొత్తగా సాక్షాత్కరించేదీ కవిత్వమనే రసవిద్య పట్టుబడ్డ నేర్పరుల చేతి చలువ వల్లే. "లిఖిత" శ్రీకాంత్ ఆ రసవిద్య నేర్చిన కవి. మనిషిలోని సంఘర్షణనీ, అతని మనసులో చెలరేగే ద్వంద్వాలనీ, అలవోకగా కవిత్వం చేయగల నేర్పు శ్రీకాంత్ సొంతం. అనిర్వచనీయమనిపించే క్షణాలను అక్షరాల చట్రంలో శ్రద్ధగా బిగించి, మరికొంతమందికి కూడా అనుభవైకవేద్యం చేయడమే ఇతని కవిత్వంలో తొంగిచూసే ప్రత్యేక లక్షణం. సంకుచితం కాని చూపొక్కటీ చాలు, కవిత్వాన్ని, ఆ మాటకొస్తే ఏ కళనైనా ఉదాత్తంగా చూపెడుతుందనడానికి నిలువెత్తు తార్కాణం ఈ కవిత్వం. లోకంలోను, మనుషుల లోతుల్లోనూ, మునుపెన్నడూ చూడని పార్శ్వాలను చూపెట్టడమా? లేదంటే జనసామాన్యం తెలుసుకున్న, తెలుసనుకున్న సంగతులనే సరికొత్తగా పరిచయం చేయడమా? ఏది ఉత్తమ కవిత్వ లక్షణం? అన్న ప్రశ్నను కలిగిస్తుంది శ్రీకాంత్ కవిత్వం. శ్రద్ధగా చదివే పాఠకులకు, బహుశా ఓ సమాధానమూ చూపెడుతుంది. నిప్పుకణికలా వెలుగులీనే నిజమూ, బాహ్యస్మృతి విముక్తులను చేసే సౌందర్యలోకాల ప్రస్తావనా, బాధల కొలిమిలో నిండా కాల్చి, మనలోలోపలెక్కడో స్వర్ణకాంతులీనే హృదయమొకటి ఉందని మరలా గుర్తు చేసే విషాదమూ శ్రీకాంత్ కవిత్వాన్ని చదివి తీరాల్సిన కవిత్వంగా మార్చిన సుగుణాలు. కవి మాటల్లోనే చెప్పాలంటే, ఊయలలూగి నిదురించే  "శిశువు పెదవిపై మిగిలిన పాల తడి" లాంటి ఇష్టాన్ని మిగిల్చే అనుభవం ఈ కవిత్వాన్ని చదవడం. వెన్నెల రాత్రినీ, మంచుబిందువులు పచ్చికను ముద్దాడే ఈరెండ ఉదయాలనీ తఱచుగానే కవితల్లో చూస్తూ ఉంటాం. కానీ, ఇవే ఉదయాస్తమయాలను మనిషిలోని భావసంచలనంతో సంధానించి కవిత్వం చెబితే ఎలా ఉంటుందో, శ్రీకాంత్ తన అక్షరాల సాక్షిగా పరిచయం చేస్తారు. ఒక్క రోజులో మన మనసు ఎన్ని రంగులు మార్చుకుంటుందో, ఎన్ని వైవిధ్యాలను, ఉద్వేగాలను ఉగ్గబట్టుకుని క్షణాలను దొరలించుకుంటుందో, అన్ని ఛాయలనూ చాకచక్యంగా కవి రెండు వేళ్ళ మధ్యా ఒడిసి పట్టుకున్న తీరు తప్పకుండా ఆశ్చర్యపరుస్తుంది.

ఒక కవిత చదవగానే, "ఇది శ్రీకాంత్ కవిత" అని ఇట్టే గుర్తించగలిగేంత ప్రత్యేకమైన శైలిని సృజించుకుని, తెలుగు కవిత్వ దారుల్లో తనదైన ముద్రలు వేస్తూ సాగుతోన్న శ్రీకాంత్ కవితలు ఐదూ- కవిత్వం కాలాన్నిలా అలవోకగా అక్షరాల్లో బంధించగలదని నమ్మే వారి కోసమూ, నమ్మని వారి కోసం కూడా  -  ఈనెల ఈమాటలో, మరికొందరికి చేరాలన్న ఆశతో..

ఓ వేసవి మధ్యాహ్నం

నిద్దుర ముంచుకొచ్చేముందు ఓ ఐదు నిముషాలు మొండిగా ఏడవడం అలవాటు నా బుజ్జాయికి. మా అత్తగారు, "తిక్క ఏడుపమ్మా, ఇక పడుకుంటాడు, రెండు నిముషాలలా తిప్పుకు తీసుకు రా" అంటూంటారు. నిన్న మధ్యాహ్నం వేళ అలాగే కాస్త మంకుపట్టాడని తిప్పడానికి బాల్కనీలోకి తీసుకు వచ్చాను. నీడపట్టునే నిలుచున్నా, చూడటానికే ఇబ్బంది కలిగించేంత ఎర్రటి ఎండ. వచ్చినంత వేగంగానూ లోపలికి నడవబోతూండగా, పొలికేక వినపడింది. ఉలిక్కిపడి వెనక్కి చూశాను. రోడ్డు నిర్మానుష్యంగా ఉంది. చెట్లు కూడా సొమ్మసిల్లినట్టు ఏ కదలికా లేకుండా ఉన్నాయి. పక్షుల కిలకిలలు అసలే లేవు. అప్పుడొకటీ అప్పుడొకటీ అన్నట్టు వచ్చి పోతున్న కార్ల శబ్దాలే, బొయ్యిమంటూ మొదలై, వెళుతూ వెళుతూ మళ్ళీ ముందరి నిశ్శబ్దాన్ని వదిలేస్తున్నాయి. కనపడ్డంతలో అందరి ఇళ్ళ తలుపులూ మూసే ఉన్నాయి. ఇంకెవరు అరిచారో ఓ క్షణం అర్థం కాలేదు. అంతలోనే స్ఫురించి కిందకి చూశాను. నా నమ్మకం వమ్ము కాలేదు.

ఇద్దరు బుడతలు. పల్చటి చొక్కాలతో దుమ్ము కొట్టుకుపోయిన దేహాలతో ఆడుకుంటున్నారు. సరిగ్గా మా ఫ్లాట్స్ వెనుకే ఉంది ఈ ఖాళీ స్థలం. దానిని ఆనుకుని రోడ్డు. రోడ్డుకి అవతలి వైపు రెండు బొమ్మరిల్లుల్లాంటి అందమైన ఇళ్ళు. ఈ ఖాళీ స్థలం పక్కన కొత్త అపార్ట్మెంట్స్ కడుతున్నారు. వీళ్ళు అక్కడ పనిచేసే వాళ్ళ పిల్లలే అయి ఉండాలి.  

అక్కడి పనికి ఈ స్థలంలో ఇసుక, కంకర రాసులుగా పోసుకున్నారు వాళ్ళు. ఓ మూలగా బండరాళ్ళు పడి ఉంటాయి. ఎండుపుల్లల మోపులు మరోవైపు. ఖాళీ అయిన పెయింట్ డబ్బాలనే బకెట్లుగా వాడుకుంటూ, ఆడవాళ్ళు బట్టలు ఉతుక్కుని పారబోసిన నీళ్ళు ఇంకో దిక్కున. వాళ్ళూ వీళ్ళూ విసిరేసిన చెత్తా, ప్లాస్టిక్ కాగితాలు మరోవంక. వీటన్నింటి మధ్యలో వాళ్ళిద్దరూ. చంకలో కర్రలు దోపుకు కూర్చుని, మట్టి తవ్వుకుంటూ, నవ్వుతూ తుళ్ళుతూ ఏవో ఆటలు. రెండో అంతస్తు నుండి వాళ్ళనలా చూస్తూంటే, ఎందుకో చప్పున భాగవతంలో బాలకృష్ణుడు చల్దులారగించే ఘట్టం గుర్తొచ్చింది. చిన్నికృష్ణుడి చేతిలోని ఊరగాయకు బదులు ఇక్కడొకడి వేళ్ళ మధ్యలో ఎర్రటి బంతి. రెండోవాడు బలరాముడో, గోపబాలుడో!  

ఒక్కసారిగా విజయవాడలో మా ఇల్లు గుర్తొచ్చింది. సెలవ రోజుల్లో అక్కడ కూడా మా బాల్కనీలో నిలబడితే, సమయంతోనూ, సూరీడి ప్రతాపంతోనూ నిమిత్తం లేకుండా కింద కోలాహలంగా పిల్లలంతా క్రికెట్ ఆడుతూ కనపడేవాళ్ళు. ఇలాంటి వేసవిగాలుల మధ్యాహ్నాల్లో అమ్మలు ఎంత గోలపెట్టినా వినకుండా అందరూ అక్కడికే చేరేవాళ్ళు. వడదెబ్బ తగులుతుందనీ, ఎండకు మాడిపోతారనీ ఎవరెన్ని చెప్పినా లక్ష్య పెట్టేవాళ్ళు కాదు. మా అపార్ట్మెంట్‌లో పిల్లలకి తోడు, వాళ్ళ స్నేహితులు, చుట్టుపక్కల ఇళ్ళ వాళ్ళూ కూడా వచ్చేవారు. ఆఖరు పరీక్షలకు పాఠాలన్నీ అమ్మలకు అప్పజెప్పి, పై ఇళ్ళ వాళ్ళం కూడా గోడ మీద గడ్డం ఆన్చుకు తీరిగ్గా కూర్చుని, ఆటనీ, వాళ్ళ అల్లరినీ చూసేవాళ్ళం. ఆడని వాళ్ళు, మనుష్యులెక్కువై ఆటలో చేరలేని వాళ్ళు, కిందే పిట్టగోడ మీద కూర్చుండిపోయేవాళ్ళు. మా కాంపౌండ్‌ని ఆనుకునే కాలేజీ గ్రౌండ్, ఎప్పుడూ ఖాళీగా ఉండేది. వీళ్ళు కళ్ళు తిరిగే షాట్ ఏదైనా కొడితే, అదెక్కడ పడిందో పై ఇళ్ళల్లో కూర్చుని చూస్తోన్న మేమే చెప్పాలి. అలా ఎవరైనా షాట్ కొట్టాలనీ, దూరంగా ఎక్కడో పడితే మేం గమనించి చెప్పాలనీ భలే తహతహగా ఉండేది. అలా కాకుండా అప్పుడప్పుడూ కొందరు గుడ్డిగా కళ్ళు మూసుకు నిట్టనిలువుగా పైకి కొట్టేవాళ్ళు, అప్పుడు ఏ ఇంటి కిటికి అద్దాలో  భళ్ళుమని పగిలేవి. "మిట్టమధ్యాహ్నం వేళ వెధవ ఆటలూ మీరూనూ, శుభ్రంగా పోయి పడుకోక.." అని పెద్దవాళ్ళు కొందరు తిట్టినా, మగవాళ్ళు "చిన్నప్పుడు మేం ఆడినా ఇలాగే పగిలేవి, పోనిద్దూ" అని వదిలేసేవాళ్ళు. నిద్ర చెడగొట్టినందుకు మాత్రం కొందరి కళ్ళు చింతనిప్పులు కురిపించేవి. ఇబ్బందులే రానీ, ఆటగాళ్ళకి దెబ్బలే తగలనీ, చీకటి పడందే ఆట మాత్రం ఆగేది కాదు. మా ఫ్లోర్‌లో పడితే, చింటూ వాళ్ళ అమ్మకి తెలియకుండా వాళ్ళింట్లో దూరి ఆ బంతి మళ్ళీ కిందకి వేసే పని నాకప్పగించేవారు. ఆ దొంగపని చేయడంలో ఎంత గర్వం! సందులో సందు, పక్కింటి మామ్మగారి తోటలో నుండి చేతికందిన కాయలు, జామకాయలో మామిడికాయలో, నాలుగు కోసుకుని తినేసేవాళ్ళు. కుదిరితే, మిగిలితే, మా పిల్లమూకకీ ఒకట్రెండు ముక్కలు ఇచ్చేవాళ్ళు. మామ్మగారి నూతిలో బంతి పడితే అప్పటికప్పుడు కొత్త బంతి తెచ్చుకుని ఆట సాగించుకునేవాళ్ళు. చెప్పిన మాట వినకుండా ఆటలకు వెళ్ళినందుకు శిక్షగా, చాలామంది ఇళ్ళల్లో తలుపులు తాళాలు వేసేసుకునేవారు. అంటే, ఆటలో పేచీ వచ్చినా, ఆట ఆగినా ఇంటికి వెళ్ళడం కుదరదన్నమాట. అప్పుడూ మళ్ళీ మేమే దిక్కు. పై నుండి చల్లటి నీళ్ళ బాటిళ్ళు విసిరేస్తే తాగుతూ కూర్చునేవారు. ఈ ఆటనిలా చూడటంలో ఎన్ని సాయంత్రాలు గడిచిపోయాయో ఇప్పుడు ఆలోచిస్తే ఆశ్చర్యమనిపిస్తుంది. అలా ఒక పక్క వీళ్ళనీ, ఇంకో పక్క షార్జాలో సచిన్‌నీ చూసీ చూసే, అప్పట్లో సచిన్ మా ఇంటి వెనుక ఆడీ ఆడీ ఆ పిట్టగోడ మీదే అలసట తీర్చుకోవడానికి కూర్చున్నాడని కలగన్నాను. కలే, కానీ అందమైనది. తల్చుకున్నప్పుడల్లా భలే తమాషాగా అనిపిస్తుంది. ఈ ఆట లేని జీవితమా?! ఊహకే అందదు.

భుజం మీద నా బుజ్జాయి మాగన్నుగా జోగడం మొదలెట్టగానే వాడి మెత్తటి పక్క మీద హడావుడిగా పడుకోబెట్టి మళ్ళీ బయటి బలరామకృష్ణులను చూడటానికి వచ్చాను. ఇద్దరూ ఈ సారి సఖ్యంగా క్రికెట్ ఆడుకుంటున్నారు. మళ్ళీ అనిపించింది, ఈ ఆట లేకపోతే మన దేశంలో పిల్లల బాల్యం పూర్తవ్వదేమోనని. ఏ నియమాలూ అక్కర్లేదు. పదకొండు మంది ఆటగాళ్ళూ, 22 గజాల కొలతలూ..ఊఊహూ..ఇవేమీ అక్కర్లేని జల్సా ఆట మనవాళ్ళది. వీళ్ళూ అంతే, దుందుడుకుగా చేతికి దొరికిన అట్టలతో, కర్రలతో ఆ పాతబంతిని బాదేస్తున్నారు. నేను చూస్తూండగానే ఒకడు కొట్టిన వేగానికి బంతి వెళ్ళి బండరాళ్ళ మధ్యలో పడింది. వాళ్ళిద్దరూ గొడవలోకి దిగిపోయారు. అంతదూరం ఎందుకు కొట్టావనో, అలా కొడితే అవుటనో..ఏమిటో వాళ్ళ గొడవ. నాకర్థం కాలేదు కానీ వాళ్ళని చూస్తూ అక్కడే నిలబడ్డాను. మరో ఐదు నిముషాలకి ఆ గొడవ చల్లబడ్డాక బంతి కోసం వెదకడం మొదలెట్టారు. రాళ్ళ అడుక్కి వెళ్ళిపోయి ఆ బంతి పైకి తేలిగ్గా కనపడం లేదు. బంతి పడ్డప్పుడు వాళ్ళ ధ్యాస అక్కడ లేదు కాబట్టి వాళ్ళకదెక్కడ పడిందో గుర్తు రావట్లేదు. అన్ని దిక్కులూ చూస్తున్నారు. ఒకరినొకరు తోసుకుంటున్నారు, కవ్వింపుగా మాటలనుకుంటున్నారు. నవ్వొచ్చింది. మనసు మళ్ళీ గతంలోకి తొంగి చూసుకుంది. "అటు వైపు.." - బిగ్గరగా అరిచి చెప్పాను - వాళ్ళు పైకి చూడగానే చేతితో ఎక్కడ పడిందో సైగ చేసి చూపించాను. అక్కడ చూడగానే ఇట్టే కనపడింది వాళ్ళకి. బంతి దొరగ్గానే గాల్లోకి ఎగరేసి నవ్వాడొకడు. అది అటునుండటే తన చేతుల్లోకి అందుకుటూ పరుగు తీశాడు రెండో వాడు. ఇద్దరూ మళ్ళీ నా వైపు చూళ్ళేదు. నేను లోపలికి వచ్చేశాను. పక్క సరిచేస్తుంటే కళ్ళు విప్పిన బుజ్జాయిని పదే పదే ముద్దాడాను. కింద ఆట ఆగలేదనట్టు చాలా సేపు అరుపులు వినిపిస్తూనే ఉన్నాయి. 

ఇదే దారి


తెలిమబ్బు తొంగి చూసుకుంటుందని
కావి రంగు నీటి అద్దాన్ని
ఆకులు అదేపనిగా తుడిచే దారి

సరిగంగ స్నానాల్లో
కొబ్బరాకులు వణికి వణికీ
ఒళ్ళు విదుల్చుకు నాట్యాలాడే దారి

ఎవరో విసిరిన గచ్చకాయ
పచ్చిక పైపెదవిపై పుట్టుమచ్చలా
కవ్వించి ఆకర్షించే దారి

నీలి నీలి పూవులు
గరిక కురుల్లో నవ్వీ నవ్వీ
నీలాకాశపు తునకల్ని నేలకు దించే దారి

ఒక పసిపాప కేరింత, పేరు తెలియని పక్షి కూతా
నీరెండ కిరణాల్లా ఏ వైపు నుండో తేలి వచ్చి
ఉదయాన్నే హృదయాన్ని వెలిగించే దారి.

* తొలిప్రచురణ సారంగలో.

అల

       అలల పొత్తిళ్ళలో      అల్లరై నీ నవ్వు అలల రెక్కల మీద వెన్నెలై నీ చూపు అలల ఒత్తిళ్ళలో నలిగి నీ కేరింత అలల ముద్దుల తడిసి తీరాన్ని చేరాక....